Biografieën

Tilborg, Kees van

Een daadkrachtige directeur (1995-2006) in een tijd van innovatie en heroriëntatie

Cornelius Godefridus Adrianus Theresia van Tilborg (geboren 14 september 1944) groeide op in Tilburg in een gezin waarin grote betekenis werd toegekend aan onderwijs, opleiding, een vaste baan bij de overheid en sociaal-maatschappelijke dienstverlening.
Kees volgde de hbs aan het Pauluslyceum in Tilburg, in die tijd al een school met een duidelijk sportprofiel. Daar bracht hij zijn talent op sportief gebied tot ontwikkeling. Een vervolg daarop was zijn studie (1962-1966) aan de Katholieke Academie voor Lichamelijke Opvoeding (destijds ’s-Hertogenbosch). Hij vervulde zijn dienstplicht als sportofficier aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda en ontving daar de Academie Medaille in Zilver (1968).
Uit nieuwsgierigheid en vanwege carrièremogelijkheden volgde hij vele cursussen en opleidingen, waaronder het licentiaat (1974) aan het Instituut voor Lichamelijke Opleiding van de KU Leuven (België).

Generalist en manager
Van Tilborg startte zijn onderwijsloopbaan aan de PABO met Havo-top in Dongen (1968-1979). Hij verzorgde daarnaast verschillende vakken bij de opleiding voor de akte lichamelijke oefening lager onderwijs (1974-1981) en was als examinator en districtssecretaris betrokken bij de examens. Van 1985 tot 1990 was hij landelijke secretaris van deze examencommissie.
In 1977 volgde een deeltijdaanstelling aan de KALO (Tilburg) en twee jaar later een fulltime dienstverband. In de loop der jaren hield hij zich bezig met een breed scala aan aandachtsgebieden: atletiek, spel, stage, hospiteren, didactische practica, theorie lichamelijke opvoeding. Vanwege dit brede werkveld is hij te typeren als een generalist.
Vanwege zijn managementtalent kreeg Van Tilborg aan de academie geleidelijk steeds meer andere taken. Op basis van zijn kennis en ervaring, visie en enthousiasme volgde, op voorstel van de medewerkers, zijn benoeming tot directeur. In die functie (1995-2006) heeft hij, in de jaren van heroriëntatie van het hbo, succesvol leiding gegeven aan het ontwikkelen van opleidingen aan de (K)ALO te Tilburg (vanaf 2000 Fontys Sporthogeschool). Zo was hij de inspirator van de hbo-opleiding sport- en bewegingseducatie die in 2000 startte aan Fontys Sporthogeschool in Sittard. Van een lerarenopleiding groeide de opleiding uit tot een instituut met vele afstudeerrichtingen op het gebied van sport en bewegen. Tevens was hij initiatiefnemer en (mede)auteur voor vrije studierichtingen (vanaf 1986) en de opleiding tot golfprofessional (1998).

Sociaal-maatschappelijke betrokkenheid op de grens van wetenschap en LO/sport
Van Tilborg verrichte veel vrijwilligerswerk, waaronder lid van de redactie (1991-1996) van Lichamelijke Opvoeding en lid (1998-2008) van de raad van toezicht van de bijzondere leerstoel sport en lichamelijke opvoeding aan de Universiteit Tilburg.
Binnen de Nederlandse Katholieke Sportfederatie was hij lid en voorzitter (1983-1988) van de (wetenschappelijke) adviesraad, lid van de beoordelingscommissie van het Mgr. Boymansfonds (1985-2005), afwisselend lid en voorzitter (1985-1993) van de congrescommissie Sporta-NKS en lid van de Raad van Advies van de NKS (2001- 2005).
Sinds 2010 is Van Tilborg medeverantwoordelijk voor de digitale canon van de lichamelijke opvoeding. Hij leverde het idee, zit in de redactie en schreef zelf meerdere vensters en korte biografieën. Vanaf 2012 is hij als archivaris verantwoordelijk voor de collectie en het ‘historisch archief’ van de KVLO.

Vakinhoudelijke publicaties: opleidingsvisie en historie
De rode draad in de bibliografie van Van Tilborg wordt gevormd door opleidingsinnovaties en historie. In het kader van een herstructurering aan de ALO-Tilburg schreef hij, samen met Harry Büchner , het opleidingsconcept Visies in beweging: opleidingsconcept ALO-Tilburg (1997): een expliciet geformuleerd legitimeringsinstrument. Hierin staat een schema over het ontwikkelen van basisdisposities in de richting van de pedagogische werkelijkheid waarin diverse categorieën doelstellingen gekoppeld zijn aan vier leeftijdsgroepen binnen het basis- en voortgezet onderwijs.
Indrukwekkend is zijn drieluik Sedimenten van sentimenten. In drie delen beschreef hij de 75-jarige geschiedenis van ‘zijn’ opleiding (ALO-Tilburg) vanaf het ontstaan tot de bloeitijd aan het einde van het tweede millennium. Het is een inhoudelijke beschrijving, geplaatst binnen de maatschappelijke actualiteit en de ontwikkelingen binnen het onderwijs/de opleidingen en de lichamelijke opvoeding/de sport. Op basis van een synthesenota van het omvangrijke descriptieve onderzoek promoveerde Van Tilborg in 2000 aan de KU Leuven tot doctor in de lichamelijke opvoeding. Voor zijn drieluik ontving hij in 2001 de Mgr. Boymansprijs van de NKS.

Daadkrachtig professional
Vanuit een positieve levensinstelling leidde Van Tilborg de heroriëntatie en uitbouw van de opleidingen aan Fontys Sporthogeschool. Centraal daarbij stond zijn zorg voor de studenten, de medewerkers, de inhoud en kwaliteit van de verschillende opleidingen. Hij was een duizendpoot, een perfectionistische en daadkrachtige professional die zijn talenten inzette voor de wereld van de lichamelijke opvoeding en de sport. Met recht werd hij onderscheiden als Ridder in de orde van Oranje Nassau (2005) en als lid van verdienste van de NKS (2006). De KVLO reikte hem de erepenning uit (2013) en benoemde hem tot erelid (2018).

Literatuurverwijzingen
  • Tilborg, C.G.A.T. van (2000). Sedimenten van sentimenten: 75 jaar Academie voor Lichamelijke Opvoeding Tilburg. Tilburg: Fontys Sporthogeschool. Deel 1: Status nascendi 1924-1956, 292 p.; Deel 2: Status renovandi 1956-1986, 337 p.; Deel 3: Status maturandi 1986-1999, 374 p.

Auteurs: Jan Bovend’eerdt en Henk van der Loo

Kees van Tilborg over de opleiding tot golfprofessional aan Fontys Sporthogeschool (2019). Bron: Kees van Tilborg.
Afsluiting van het jubeljaar 1999-2000 met een jubileumrede t.g.v. het 75-jarig bestaan van de (K)ALO.

Afsluiting jubeljaar 1999-2000

Kees van Tilborg (links voor) tijdens een wadlooptocht georganiseerd voor studenten van de PABO Antonius te Dongen (1975).

Wadlopen met studenten van de PABO (1975)

V.l.n.r.: Ton Gielen, Hans Gunneman, Cees Dikker, Wim van Lier en Kees van Tilborg.

Staf waterkamp Arnemuiden (1985)

Tussen 4e jaar studenten op het landingskussen.

Docent atletiek (1990)

Voorbereiding op ski-instructie (1989) aan Ellen de Lange: zelf ervaren hoe het voelt als je je onderlichaam niet kunt gebruiken (1989).

Voorafgaand aan het lesgeven: zelf ervaren hoe het voelt (1989)

Met paranimfen Nick Kommeren (links) en Jacques Neutkens (rechts) bij de ingang van de 14e eeuwse promotiezaal in Leuven (B.)(2000).

Met paranimfen bij de ingang van de promotiezaal (2000)

Met echtgenote Lily en Hans van Brummen, burgemeester van Dongen, na het opspelden van de koninklijke onderscheiding.

Benoemd tot ridder in de orde van Oranje Nassau (2005)

Het 75-jarig bestaan van de ALO werd gevierd in La Plagne (Fr.).

Jubelskikampstaf (2000)