Biografieën

De introductie van basketbal in Nederland

Willem Peter Hubert van Blijenburgh (HvB) studeerde in 1914-1915 voor een Master Physical Education aan het International YMCA College in Springfield (Massachussetts, U.S.A.), toen een Christelijke opleidingsschool voor jeugd- en sportleiders. Daar had James Naismith, 'college instructor' en oud-student, in de winter van 1891-1892 de eerste basis voor 'basketball' ontworpen door twee perzikmanden als een horizontaal doel (hoogte 10 voet) aan de onderste stang van de 'balcony' van de sportzaal te bevestigen. Van daaruit heeft hij het spel, de spelregels, de materialen en het veld verder ontwikkeld.

In het najaar van 1919 werd HvB directeur werd van de Militaire Gymnastiekschool in Utrecht. Daar introduceerde hij het, inmiddels verder ontwikkelde, basketbalspel en organiseerde nascholingscursussen voor het landelijke militaire sportkader met basketbal als onderdeel van de nascholing.

Aan één van deze nascholingscursussen deed ene luitenant H.Th. Rooswinkel mee. Rooswinkel werd, tijdens de bouw van het op 11 mei 1928 opgeleverde AMVJ-gebouw aan het 'Leidsche Boschje' in Amsterdam, benoemd als hoofd van de in 1922 ingestelde Afdeling Lichamelijke Ontwikkeling van de AMVJ. Rooswinkel voorzag de potentie van basketbal en mocht van het AMVJ-bestuur in 1928 op studiereis naar Londen om het spel te bestuderen. Hij kwam terug naar Nederland met basketbal (én ook met volleybal) en nodigde vervolgens de Engelsman Lew Lake uit om basketbal (én volleybal) te demonstreren in de nieuwe accommodatie in Amsterdam.

Lake, die lid was van de London Central YMCA en zelf op het hoogste niveau in Engeland basketbal speelde, accepteerde de uitnodiging en introduceerde in 1929 basketbal bij de aanwezige leden van AMVJ, die bijna allemaal Amsterdamse korfbalspelers waren.

De demonstratie van Lake sloeg aan en het jaar daarna (1930) werd de AMVJ-afdeling Basketball opgericht, met Schmüll als trainer, en begon basketbal aan een opmars binnen de AMVJ. Als gevolg van de initiatieven van Rooswinkel kon basketbal zich vanuit Amsterdam gaan verspreiden over de rest van Nederland. Dat geschiedde met name door het enthousiasme en de activiteiten van Dick Schmüll.

Het AMVJ-team met H.Th. Rooswinkel (li) en D. Schmüll (staand in het midden).

Rooswinkel (li) en Schmüll (mi)

Uit: Revue der sporten (1914, 8e, nr. 10).

W.P. Hubert van Blijenburgh