In een historisch overzicht kunnen kernpunten uit het verleden bij elkaar worden geplaatst. Maar er kan ook een brug geslagen worden naar de toekomst. Er is immers in de loop der jaren, wat de programmering betreft, aandacht geweest voor de autonomie van elke opleiding en voor het bundelen van krachten in de samenwerking met de KVLO. De verschillende opleidingen zijn opgegaan in het grotere geheel van een hogeschool. Elke hogeschool heeft een eigen beleid ontwikkeld rond de posthbo-opleidingen en cursussen die onder de paraplu van de nascholing vallen. Wat het specifiek eigen van de nascholing voor de wereld van de lichamelijke opvoeding betreft is de krachtenbundeling met de KVLO gebleven. Dat heeft geleid tot landelijke studiedagen die wisselend over het land en de verschillende opleidingen gerealiseerd worden. In deze tekst worden de hoofdlijnen voor de actualiteit van de nascholing bij elkaar gezet. Dan wordt duidelijk voor welke activiteiten je waar moet zijn. Het is verstandig te beginnen met het raadplegen van de website van de verschillende opleidingen voor de leraar LO en de KVLO die zich al vanaf 1862 inspant voor het welzijn van de leraar LO. Een inspanningsverplichting die zowel een rechtspositionele als een onderwijsinhoudelijke invalshoek kent. Met het oog op de onderwijsinhoudelijke kant speelt de nascholing een belangrijke rol opdat de leraar LO competent blijft in zijn organisatorisch, didactisch en methodisch handelen in pedagogisch perspectief. Het gaat dan om activiteiten die een uitbouw, een verbreding en verdieping zijn van de initiële opleiding. Het totaal aan activiteiten valt onder de noemer post-initieel opleiden.

Nascholing vanuit de KVLO
De KVLO heeft door de jaren heen altijd een actieve rol gespeeld in de Landelijke Commissie Nascholing (LCN). Daar heeft ook de basis gelegen voor de landelijke studiedagen die vanuit de samenwerking met de verschillende ALO's zijn georganiseerd toen de belangstelling voor de ALO-gebonden nascholing afnam. Binnen de KVLO neemt het bureau Voorlichting, Advisering en Scholing (VAS) een sleutelpositie in. Op www.kvlo.nl is alle relevante informatie te vinden over evenementen, cursussen, studiedagen en workshops die direct of indirect met lichamelijke opvoeding te maken hebben. In de jaarkalender van de VAS zijn alle nascholingsactiviteiten te vinden die door de KVLO, de ALO's en derden worden aangeboden. Voor meer informatie kan contact worden opgenomen via de website (www.kvlo.nl) of de mail (info@kvlo.nl).

Landelijke studiedagen
De landelijke studiedagen zijn niet meer weg te denken uit het nascholingsaanbod. Onder auspiciën van de KVLO worden, in overleg met vertegenwoordigers van de zes opleidingen, de thema's vastgesteld voor de verschillende doelgroepen die het onderwijs kent: basisonderwijs, voortgezet onderwijs, speciaal onderwijs, praktijkonderwijs, cluster 4-onderwijs, Tweede Fase van het vmbo en BSM (LO in de tweede fase van het VO).
De gekozen thema's worden volgens een beproefd en vast format opgezet. Dat wil zeggen dat de deelnemers na een algemene inleiding op het gekozen thema aan de slag kunnen in workshops waarin een aspect vanuit een theoretische en/of praktische invalshoek centraal staat. Om een indruk te geven van een thema biedt de programmering van een jaarprogramma houvast. Voor het basisonderwijs: op zoek naar ieders talent; Door anders te kijken, ga je mogelijkheden zien. Voor het voortgezet onderwijs: vak(leerkracht) in beweging; Persoonlijke ambities zorgen voor vakontwikkeling. Voor het praktijkonderwijs: bewegen is beïnvloeden; Welke aanwijzingen werken echt voor het kind? Voor het speciaal onderwijs: gewoon waar mogelijk, speciaal waar nodig. Voor BSM: toetsen en PTA's; Hoe werkt dat in de praktijk? Voor cluster 4-onderwijs: autisme in het bewegingsonderwijs; agressie en conflicthantering.

Gewijzigde samenwerking in opleidingsland
Dat nascholing van belang is, staat recht overeind. Datzelfde geldt ook voor landelijke samenwerking en afstemming. Toch zijn gedachten over de vormgeving en de inhoud van die samenwerking de laatste jaren veranderd. Dat komt mede omdat de laatste jaren de curricula van de initiële lerarenopleidingen ingrijpend veranderd zijn. Op dit moment profileert de wereld van de Lichamelijke Opvoeding in Nederland zich in ALO Nederland (www.alonederland.nl). Dit samenwerkingsverband heeft voor de nascholing als kerngedachte dat in het aanbod gezorgd wordt voor een eigentijds en op de toekomst afgestemd programma, dat de kwaliteit van de Lichamelijke Opvoeding dient. Bij dat alles is gekozen voor een meer politiek strategische opstelling. Dit heeft weer geleid tot een andere samenwerking met de KVLO. Het belang van samenwerken blijft belangrijk maar in ALO Nederland is het accent is veel meer komen te liggen op het beter profileren van de ALO als initiële lerarenopleiding LO. Daarnaast is gezocht naar partnerships met scholen, zowel basisscholen als scholen voor voortgezet onderwijs.

Consequenties voor de nascholing
Voor de aanpak van de landelijke nascholing heeft bovenstaande ontwikkeling tot een koerswijziging geleid. Vele jaren was men gewend aan schooltype- en thema gebonden nascholingsdagen die, verspreid over het schooljaar bij toerbeurt op de verschillende ALO’s, in nauwe samenwerking met de KVLO zijn georganiseerd. Die gedachte is verlaten. Vanaf 2020 wordt er door de ALO’s per jaar nog één landelijke LO-opleidingsdag georganiseerd. Daarnaast blijft er de mogelijkheid voor de ALO om als belangrijke stakeholder samen te werken en mee te doen met de organisatie van landelijke studiedagen (en masterclasses) van de KVLO, afhankelijk van het thema en het profiel. De KVLO zal, vanuit haar rol als vak- en beroepsorganisatie, de professionaliteit van haar leden blijven bevorderen en stimuleren en een nascholingsaanbod (op maat) initiëren. Vergeleken met de jaren rond de millenniumwisseling is anno 2020 sprake van een sterke inperking van het nascholingsaanbod. Een belangrijke reden daarvoor is dat de belangstelling voor afzonderlijke cursussen in de avonduren sterk is teruggelopen. Het onderwijsveld kiest veel meer voor een beperkter aanbod binnen werktijd. Het vormgeven van partnerships met het Primair Onderwijs, het Voortgezet Onderwijs, het Speciaal Onderwijs en het Middelbaar Beroeps Onderwijs (PO, VO, SO en Mbo) zal in de toekomst de basis vormen voor een nascholingsaanbod dat past bij de behoefte in het werkveld. ALO Nederland zal daarbij gaan zorgen voor academische opgeleide werkplekbegeleiders. De verschillende masteropleidingen, opgehangen aan de initiële opleidingen, leveren daar een wezenlijke bijdrage aan.

Samen en autonoom
De intentie is duidelijk. Maar tijdens de evaluatie van de (strakke) meerjarenplanning van de studiedagen (2007-2020) is gebleken dat niet iedere ALO even gemakkelijk een bijdrage aan die intentie kan leveren. Daarbij spelen bijvoorbeeld een beperkte personeelsinzet en/of accommodatie een belangrijke rol. Daarnaast wil een aantal ALO’s graag zelf meer de leiding nemen, autonoom handelen bij studiedagen en nascholingsactiviteiten, wanneer het hun beter uitkomt of i.v.m. hun profiel. Dit willen ze dan combineren met bijvoorbeeld intervisiemogelijkheden voor de eigen docenten al dan niet i.s.m. de KVLO. Dit betekent voor de KVLO een meer flexibele planning en inzet van de studiedagen vanaf 2021, al dan niet i.s.m. met de deskundigheid op een of meerdere ALO’s en/of andere stakeholders (zoals PO- en VO- scholen en ROC’s). De laatste jaren is ook al een start gemaakt met een meer alternatieve (brede en op maat gemaakte) opzet met verschillende stakeholders op grond van een actueel thema, zoals groepsdynamiek.

Regionaal gebonden nascholing
De verschillende afdelingen binnen de KVLO organiseren voor de eigen achterban met enige regelmaat kortlopende activiteiten. Die zijn dikwijls gebonden aan de ledenvergadering die georganiseerd wordt om de ALV van de KVLO voor te bereiden. In de loop der jaren zijn studiedagen, cursussen en workshops van de verschillende afdelingen betekenisvol geworden.

Nascholing vanuit de verschillende opleidingen
Nederland kent zes hogescholen die een opleiding tot leraar lichamelijke opvoeding aanbieden:

• De Haagse Hogeschool in Den Haag:
  Voor de nascholing zijn de krachten gebundeld in ‘Professional Courses’. Voor alle praktijkgerichte scholing op posthbo-niveau kan informatie worden ingewonnen via www.sport-bureau.nl.
• Hanzehogeschool in Groningen: het Instituut voor Sportstudies:
  Op het gebied van nascholing is de programmering in handen van HanzeConnect. Meer informatie over het aanbod is te verkrijgen via info@hanzeconnect.nl In het Instituut voor Sportstudies is een Leven Lang Leren-programma ontwikkeld dat bestaat uit diverse cursussen en scholingen die worden aangeboden onder de vlag van HanzePro. Naast een vast aanbod ligt het accent op co-creatie met werkveldpartners dat leidt  tot specifieke in-company trainingen.  Voor meer informatie zie:https://www.hanze.nl/nld/onderwijs/gezondheid/instituut-voor-sportstudies/opleidingen/voor-professionals/leven-lang-leren
• Hogeschool Windesheim in Zwolle: de 'School of Human Movement & Sports'
  In alle opleidingen wordt grote betekenis toegekend aan de nascholing. Informatie daarover is te vinden op de website www.windesheim.nl/onderwijs Daar is de programmering te vinden die inzicht biedt in de mogelijkheid te leren van nieuwe ontwikkelingen, methoden en inzichten. Het sleutelwoord bij alle cursussen is maatwerk.
• Hogeschool van Amsterdam in Amsterdam: Faculteit  Bewegen, Sport en Voeding
  Al meer dan tien jaar verzorgt het Expertisecentrum, Sport en gezondheid (ESG) bij- en nascholingscursussen voor professionals. Om maatwerk te kunnen leveren is gestart met LO in Beweging, hét platform voor de leraar lichamelijke opvoeding. Voor informatie zie  www.hva.nl/lo-in-beweging
• Fontys Sporthogeschool in Eindhoven
  De zorg voor de posthbo-opleidingen en -cursussen is in handen van Sport Zakelijk. Om antwoord te kunnen geven op de uitdagingen van morgen, biedt Sport Zakelijk op het gebied van sport- en bewegingseducatie een totaalpakket aan opleidingen en cursussen. Informatie over het actuele aanbod is te vinden via sportzakelijk@fontys.nl
• Hogeschool Arnhem en Nijmegen: Het Instituut Sport- en bewegingsstudies
  De nascholingsactiviteiten zijn gebundeld in HAN SENECA, het Expertisecentrum voor Sport, Arbeid en gezondheid. De dienstverlening van dit centrum is wetenschappelijk onderbouwd en op maat gesneden. HAN SENECA vormt de schakel tussen werkveld en het onderwijs. Meer informatie over de programmering van het aanbod is te vinden op  seneca@han.nl