Jacobus Johannes Maria Neutkens (geboren 24 januari 1923 in Helmond) voelde zich gelukkig in het onderwijsmilieu waarin hij opgroeide. Op aandrang van zijn vader ging Jacques in 1939 naar het internaat van de Bisschoppelijke Kweekschool ('s-Hertogenbosch), waar zijn vorming als onderwijsman en sportman plaatsvond. Eenmaal onderwijzer ging hij naar het CILG en rondde gelijktijdig de schriftelijke studie voor de hoofdakte af (1945).

Ontwikkeling tot vakman en 'speler' bij uitstek
Na zijn afstuderen als leraar lichamelijke opvoeding (1946) kreeg Jacques Neutkens een aanstelling op het Carolus Borromeuscollege, waar hij ooit zelf leerling was. Hier bouwde hij gedurende tien jaar met succes aan een sportcultuur. In zijn vrije tijd volgde hij nascholingscursussen en scheidsrechtersopleidingen, trad hij toe tot de werkgroep Eindhoven van de vakvereniging Thomas van Aquino, en behaalde hij in 1950 de middelbare akte pedagogiek.
Op deze wijze ontwikkelde hij zich tussen 1946 en 1956 tot een compleet vakman met als bijzonder aandachtsgebied 'de spelen'. Hij was secretaris van de Helmondse Mixed Hockey-Club maar honkbal werd zijn grote passie.
In 1956 kreeg Neutkens een parttime benoeming aan bovengenoemde kweekschool als opvolger van Arie Tervoort . Neutkens leidde daar studenten op voor de aantekening LO en startte (1959) aan deze kweekschool een opleiding voor de lagere akte lichamelijke oefening.

Van docent naar rector
Jacques Neutkens had voor zijn aanstelling aan de kweekschool al een deeltijdbenoeming (1952) aan het CILG voor 'groot terreinspel'. Na het vertrek van Tervoort (1959) gaf Neutkens alle lessen spel en voegde hij de kleine en grote terreinspelen samen. In 1960 werd hij conrector. In deze functie kwamen zijn organisatorische en praktische talenten goed tot ontplooiing. Dat leidde tot een heldere onderwijsorganisatie, een verbetering van de voorlichting over de opleiding, een perfectionering van de toelating en een eigentijdse accommodatie. In 1978 volgde hij Willem van der Bijl op als rector van de KALO.
Neutkens heeft geen vakboeken op zijn naam staan en hield zich nauwelijks bezig met de theoretische problematiek van lichamelijke opvoeding en sport. Zijn betekenis lag vooral in de praktische en organisatorische kant van het vak en de opleiding.

Belichaming van het sociale imago van de KALO
Als gelovig katholiek had Jacques Neutkens een diepgeworteld respect voor de medemens en hij droeg daarbij dienstbaarheid uit. Met zijn innemendheid en belangstelling voor alles en iedereen maakte hij zich zeer geliefd. Hij kende de hele vakwereld en had als (con-)rector voor elke medewerker aandacht.
Met zijn Bourgondische inslag was Neutkens bovendien een goede gastheer en daardoor een voortreffelijke ambassadeur van het zuiden. Met zijn hartelijkheid en indrukwekkende verschijning was hij jarenlang de belichaming van het sociale imago van de KALO.
Voor zijn verdiensten kreeg Neutkens bij zijn afscheid van de KALO (1985) de zilveren legpenning van de gemeente Tilburg en het erelidmaatschap van 'Thomas' (in 1987 overgenomen door de KVLO). De Nederlandse Katholieke Sportfederatie (NKS) benoemde hem (1992) tot lid van de ereraad (gradatie goud) en de KNBSB eerde hem in 1995 als Lid van Verdienste.

Altijd actief, ook na zijn pensionering
Eenmaal met pensioen (1985) bleef Neutkens actief. Via ingezonden stukken uitte hij zijn onvrede met bepaald beleid en bij negatieve berichtgeving over het vak. Hij verzorgde enkele boekbesprekingen in Lichamelijke Opvoeding en schreef voor dit orgaan een artikel over scatch (LO 1991: 669-673). In Thomas (1987: 281-287) schreef hij twee artikelen over softbal.
Vanaf 1985 was hij zeven jaar voorzitter van 'de Sportieve School', een van de vele activiteiten van de NKS. Van 1987 tot 1995 was hij adviseur van de opleidingscommissie bij de KNBSB en als rijksgecommitteerde was hij van 1988 tot 1997 aanwezig bij vele examens voor de opleidingen van vrijwillig sportkader. Als rijksgecommitteerde bij de opleiding Meer Bewegen Voor Ouderen gaf hij in 1996 een interview in het blad Oudfit.

Neutkens genoot van de laatste ‘inning’ van zijn leven en overleed in Tilburg op 22 juni 2015.

Literatuurverwijzingen

• Thomas 1985: p. 388.
• Heumen, W.van (1985). Jacques Neutkens, de rector, verlaat de akademie. In: Thomas, jrg. 25, nr. 10, p. 388-389.
• Tilborg, C.G.A.T. van (2000). Sedimenten van sentimenten: 75 jaar Academie voor Lichamelijke Opvoeding Tilburg. Tilburg: Fontys Sporthogeschool. Deel 2: Status maturandi 1956-1986, p. 333-337.

Auteur: Kees van Tilborg

Kort na de opening van de nieuwbouw van de KALO in Tilburg geeft Jacques Neutkens, toenmalig con-rector, uitleg over de opleiding tot leraar, de toelating en het verschil met het C.I.O.S (1967). Uitgezonden in het TV-programma Van gewest tot gewest.