Net voor de Tweede Wereldoorlog verscheen op de scholen, naast het 'onderwijs in lichaamsoefeningen', het fenomeen . Voor 1940 betrof dat in de regel korfbal en voetbal. Na 1945 volgden nieuwe takken van sport: basketbal, handbal, volleybal en softbal. In de grote steden ontwikkelden zich intra-, inter- en extrascholaire schoolsportontmoetingen. De aanleiding was dat leraren lichamelijke opvoeding kennis maakten met uiteenlopende nieuwe
spelen en sporten
, deze zelf gingen beoefenen en actief werden als bestuurder van een sportverenigingen. Gelijkgestemde, enthousiaste 'zielen' vonden elkaar, eerst op lokaal niveau, in de schoolsport.
Schoolsport in de jaren 1960-1990
Jan Kloen
was de drijvende kracht achter de schoolsport in Nederland. Hij stond aan de basis van de Federatie Nederlandse Schoolsport (FNS) die op 10 mei 1972 in Zeist werd opgericht. Kloen was in datzelfde jaar ook medeoprichter en initiator van de
ISF.
De FNS koos al na enkele maanden voor een stichtingsvorm: de
SNS zag het licht. Van 1972 tot 1982 werd de schoolsport in Nederland georganiseerd door de SNS.
In 1974 werd het Overlegorgaan voor School en Sport (OSS) opgericht. In het OSS participeerden diverse landelijke instanties vanuit het onderwijs, de sport en de overheid. Participanten waren de vakorganisaties KVLO en
Thomas van Aquino
, maar ook de ministeries van WVC en O&W en de tien grote sportbonden.
Toen O&W in 1985 de subsidie stopte, was dat ook het einde van de OSS. De KVLO vond in AG-verzekeringen De Utrecht een sponsor die het belang van schoolsport ook inzag. Daardoor kwamen de Schoolsport-Olympiades van de grond voor de groepen 6, 7 en 8 van de basisscholen. Binnen de KVLO werd de
Commissie Schoolsport de motor van de schoolsport. Onder het motto 'collega's organiseren voor collega's' werden de KVLO-schoolsporttoernooien georganiseerd. De belangstelling nam echter aan af en eind jaren tachtig nam slechts nog een beperkt aantal scholen deel.
Schoolsport in de jaren 1990-2000
Begin jaren negentig kwam sport hoog op de politieke agenda. Met name op het snijvlak van school en sport werden ontwikkeld. Eind 1997 verscheen de nota
'Tijd voor een tussensprint'. Het roer moet om en de KVLO wil proactief inspelen op de kansen die er liggen. Oscar Erken wordt in het Hoofdbestuur portefeuillehouder Schoolsport. Voor een periode van drie jaar worden er twee parttime beleidsmedewerkers schoolsport benoemd: Herman van de Berg en Aernout Dorpmans. Zij moeten de plannen verder uitwerken en ten uitvoer brengen.
In 1999 sluit de KVLO een contract met Sport Consult International (SCI) om de Footlocker Street Experience in de scholen te brengen. Daarnaast gaan de KVLO-schoolsporttoernooien hun eigen weg.
Schoolsport vanaf 2003 tot heden
Na 2003 zijn vele activiteiten ontwikkeld, waaronder een drietal bijzondere.
Uit een samenwerkingsverband tussen de KVLO en NOC*NSF vond in 2003 de eerste Mission Olympic plaats. De deelname groeide gestaag, de naam veranderde in 2013 van
Mission Olympic naar Olympic Moves en inhoudelijk werden regelmatig verbeteringen aangebracht.
Sinds 2002 kunnen scholen meedoen aan een wedstrijd om te worden. Het doel is om op die manier scholen en secties te stimuleren een kwaliteitsimpuls te geven aan het programma sport en bewegen in het onderwijs. In 2002 werd gestart met de
Sportiefste VO-school en in 2005 met de
Sportiefste basisschool. Daarna volgden in 2018 de
Sportiefste VSO-school en in 2019 de
Sportiefste Speciaal (Basis)onderwijs-school.
Om bewegen en sport alsmede een actieve en gezonde leefstijl voor alle leerlingen in en rondom de school te stimuleren, participeerde de KVLO in de ontwikkeling van : het certificaat Sportactieve School (2004) dat later (2009) ondergebracht werd in het themacertificaat Bewegen en Sport onder het Vignet Gezonde School.
Literatuurverwijzingen
- Crum, B.J. (1978). Aan sport georiënteerd bewegingsonderwijs in het spanningsveld van aanpassing en kritiek. Haarlem: De Vrieseborch, pp. 12-18 en 23-27.
- Driel, G. van (2008). Aernout Dorpmans erelid van de KVLO. Lichamelijke Opvoeding, 96(7), p. 5.
- Heer, W. de (1962). School en Sport. In: Honderd jaar Lichamelijke Opvoeding 1862-1962. Gedenkboek van de Vereniging van Leraren en Onderwijzers in de Lichamelijke Opvoeding in Nederland. Utrecht.
- Kloen, J. (1973). Schoolsport in Nederland: verslag, informatie, documentatie van de Stichting Nederlandse Schoolsport.
- Loopstra, O. (2001). In memoriam Jan Kloen. Lichamelijke Opvoeding, 89, p. 251.
- Kramer, L.D.E.J. (1962). 'De verhouding van de leraar lichamelijke opvoeding tot de sport'. In: Honderd jaar Lichamelijke Opvoeding 1862-1962. Gedenkboek van de Vereniging van Leraren en Onderwijzers in de Lichamelijke Opvoeding in Nederland. Utrecht.
- Stegeman, H. (2010). 'Bewegingsonderwijs en sport, de verlegenheid voorbij'. Lichamelijke Opvoeding, 98(7), p. 45-49.
- Stegeman, H. en Timmers, E. (1995). '"Ik wil altijd winnen": Jan Kloen al 35 jaar op de bres voor schoolsport'. Lichamelijke Opvoeding, 83.
Suggesties voor doorstuderen
- Lichamelijke Opvoeding (1987). Themanummer School en Sport en bewegen.
- Lichamelijke Opvoeding (1995). Themanummer Schoolsport.
Externe links
Auteurs: Aernout Dorpmans (versie 2012) en Bureau KVLO: team schoolsport (versie 2020)
Jan Kloen over de oprichting en doelstelling van de Stichting Nederlandse Schoolsport (1973). Bron: Beeld en Geluid.
